kamu iktisadi teşebbüsü ne demek?

Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT), sermayesinin tamamı veya çoğunluğu doğrudan veya dolaylı olarak devlete ait olan, genellikle mal ve hizmet üretimi veya satışı yoluyla ekonomik faaliyetlerde bulunan kuruluşlardır.

Temel Özellikleri:

• Sermaye: Sermayesinin çoğunluğunun kamuya ait olması KİT'leri özel sektör kuruluşlarından ayırır.
• Amaç: KİT'lerin temel amacı, kamu yararını gözeterek ekonomik kalkınmaya katkıda bulunmak, piyasa başarısızlıklarını gidermek ve stratejik sektörlerde faaliyet göstermektir. Ancak, bazı durumlarda kâr elde etmek de amaçları arasında olabilir.
• Faaliyet Alanları: KİT'ler, enerji, ulaşım, iletişim, madencilik, tarım gibi çeşitli sektörlerde faaliyet gösterebilirler.
• Yönetim: KİT'lerin yönetimi, devlet tarafından atanan veya seçilen yöneticiler tarafından sağlanır. Bu yöneticiler, KİT'in faaliyetlerini ve performansını denetlemekle sorumludur.
• Denetim: KİT'ler, Sayıştay ve diğer ilgili kamu kurumları tarafından denetlenirler.

KİT Türleri:

Türkiye'de KİT'ler genellikle iki ana kategoriye ayrılır:

1. İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT): Sermayesinin tamamı devlete ait olan ve iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet gösteren kuruluşlardır. Örneğin:
   • Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO)
   • Devlet Demiryolları (TCDD)
2. Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK): Sermayesinin çoğunluğu devlete ait olan ve kamu hizmeti niteliği taşıyan mal ve hizmetleri üreten kuruluşlardır. Örneğin:
   • Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ)
   • Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO)

Önemli Konular:

• Özelleştirme: KİT'lerin özel sektöre devredilmesi sürecidir.
• Kamu Yönetimi: KİT'lerin etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesi önemlidir.
• Piyasa Ekonomisi: KİT'lerin piyasa ekonomisi içerisindeki rolü ve rekabet gücü tartışma konusudur.
• Ekonomik Kalkınma: KİT'lerin ekonomik kalkınmaya katkıları değerlendirilmelidir.
• Kamu Yararı: KİT'lerin faaliyetlerinde kamu yararının gözetilmesi esastır.
• Verimlilik: KİT'lerin verimliliğinin artırılması önemlidir.

KİT'ler, bulundukları ülkenin ekonomik ve sosyal yapısına göre farklı roller üstlenebilirler. Geçmişte birçok ülkede önemli bir yere sahip olan KİT'ler, günümüzde özelleştirme politikaları ile birlikte daha sınırlı bir alanda faaliyet göstermektedirler.